Wyszukaj publikacje zawierające tekst:
 
wersja do druku
Syndyk będzie mógł zakwestionować czynności dłużnika.
Gazeta Prawna nr 154 dn. 09.08.2006r.
Syndyk będzie mógł zakwestionować czynności dłużnika

Postanowienie sądu o upadłości likwidacyjnej po uchyleniu układu wymaga najpierw otwarcia zakończonego już prawomocnie postępowania upadłościowego.

Trwają dyskusje nad projektem zmian prawa upadłościowego i naprawczego, który niedawno Ministerstwo Sprawiedliwości skierowało do szerokich konsultacji społecznych. Omówienia wymagają zmiany dotyczące uchylenia układu (art. 304 prawa upadłościowego i naprawczego – dalej PUiN).

Dłużnik nie realizuje układu

Dość często zdarza się, iż po przyjęciu i zatwierdzeniu przez sąd układu z wierzycielami, ale co istotne także po wydaniu postanowienia o zakończeniu w związku z tym postępowania upadłościowego upadły, choć właściwie należałoby nazywać go w tych okolicznościach dłużnikiem, nie realizuje postanowień układu.

Powodem takiego postępowania może być zarówno nieudolność lub zła wiara dłużnika, jak i różne inne zdarzenia od niego niezależne, w tym także nadzwyczajna zmiana stosunków gospodarczych obiektywnie uniemożliwiająca mu wywiązanie się z wcześniej zapisanych w układzie spłat.

W zaistniałej sytuacji, na podstawie obowiązującego dziś art. 302 puin: „Sąd na wniosek wierzyciela lub upadłego albo osoby, która z mocy układu uprawniona jest do wykonywania lub nadzorowania wykonania układu, uchyla układ, jeżeli upadły nie wykonuje postanowień układu albo jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany”.

Z kolei art. 3041 puin stanowi, że jeżeli sąd uchyla układ, zmienia postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego i ustanawia sędziego-komisarza oraz syndyka.

Cytowane powyżej przepisy od początku budziły liczne wątpliwości i z reguły były uznawane za wadliwe. Bardzo dobrze zatem się stało, iż Komisja Kodyfikacyjna w noweli zaproponowała ich zmianę.

Na podstawie przepisów aktualnie obowiązujących sąd ma wydać i wydaje bowiem postanowienia w nieistniejących postępowaniach, bo te postępowania upadłościowe, które w sprawach były prowadzone, zostały przecież wcześniej prawomocnie zakończone.

Zmiana postępowania

Słusznie więc projektowany w noweli przepis art. 3041 wadę tę usuwa, stanowiąc, że uchylając układ, sąd otwiera zakończone postępowanie upadłościowe i zmienia sposób prowadzenia postępowania z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego i ustanawia sędziego -komisarza oraz syndyka albo umarza postępowanie.

Pożądane także wydaje się dodanie do art. 304 PUiN także ustępu 2 w następującej treści:

„Otwarcie postępowania rodzi takie same skutki, jak ogłoszenie upadłości. W postępowaniu mogą uczestniczyć wierzyciele, których wierzytelności powstały po ogłoszeniu upadłości”.

Na tej bowiem podstawie wyjaśnia się, jak właściwie syndyk ma traktować rozmaite czynności prawne, których dokonał dłużnik w czasie wykonywania układu, a przed jego uchyleniem.

Daje mu to jasną w końcu podstawę do zakwestionowania czynności z mocy prawa bezskutecznych w stosunku do masy upadłości, takich jak czynności prawne pozbawione przymiotu ekwiwalentności, udzielenia zabezpieczenia niewymagalnego długu czy choćby czynności nawet w pełni odpłatnych, ale dokonanych z małżonkiem, krewnymi lub podmiotami powiązanymi itd.

Wie także, jakie uprawnienia przysługują wierzycielom, których wierzytelności powstały po ogłoszeniu (pierwotnej) upadłości, co do tej pory wcale jasne nie było.

Dłużnik swoich wierzycieli

Jak się wydaje, warto byłoby przy okazji zadbać w ustawie o pewien logiczny porządek dotyczący samego nazewnictwa.

Niesłuszne wydaje się nazywanie w treści przepisów (np. art. 293, 294, 297, 298, 302 PUiN) dłużnika upadłym, w sytuacji gdy postępowanie upadłościowe wobec niego zostało już prawomocnie zakończone, a fakt ten został ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym.

W tej sytuacji upadły jest już byłym upadłym, a więc po prostu dłużnikiem swoich wierzycieli.

Mirosław A. Kamiński
Autor jest syndykiem, członkiem Stowarzyszenia Praktyków Prawa Upadłościowego i Likwidatorów, rzecznikiem prasowym Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów